Onlangs vroeg iemand me wat ‘stief’ eigenlijk betekent. Het woord heeft vaak zo’n negatieve lading. Moeten we overstappen op termen als bonus-, plus- of liefouder? Of kunnen we het begrip positiever maken door het in een ander licht te plaatsen?
Hoe het stief begon
Het woord ‘stief’ komt uit het Oudnederlandse “stiof”, wat “wees worden” of “verliezen” betekent. Vroeger, toen de levensverwachting lager was en moeders vaak stierven in het kraambed, werden veel kinderen op jonge leeftijd wees. Alleen kinderen opvoeden was ongebruikelijk, dus hertrouwde de overgebleven ouder uit noodzaak. Alleenstaande vaders voor het verzorgen van hun kinderen en het huishouden. Alleenstaande moeders voor financiële zekerheid.
Hoe wij stiefmoeders kennen
Denk eens aan Sneeuwwitje en Assepoester. Hun vaders hadden vast geen idee hoe ze voor hun dochters moesten zorgen en waren super blij met een vrouw die deze taken op zich nam. Wie diegene was, was minder van belang. In deze sprookjes speelt de stiefmoeder steeds een grote rol, maar ik vraag me vooral af waar de vaders waren. Ik heb ze niet gezien! Laten we er maar op vertrouwen dat deze hard aan het werk waren.
Als je erover nadenkt, is het helemaal niet gek dat hun nieuwe vrouwen verbitterd raakten. Ze werden naar voren geschoven om een overleden moeder te vervangen en te zorgen voor een kind dat niet van hen is. Hadden deze mensen maar stiefcoaching gehad. Dan hadden ze geweten dat er maar één kerngezin is en dat je dat niet opnieuw kunt maken. Dan had de stiefmoeder zich niet een rol toebedeeld die zij onmogelijk kon vervullen en waarin ze nooit de waardering zou krijgen die ze nodig had. En dan had vader zijn rol gepakt als hoofdopvoeder. Dan hadden ze geweten dat hun liefde voor elkaar als basis kon fungeren voor hun nieuwe gezin. Dan was er ruimte geweest om te praten over het verlies en verdriet dat er onder had gelegen. Maar, dan waren de sprookjes ook een stuk minder spannend geweest.
Maar als dat was gebeurd, dan weet ik zeker dat de stiefmoeder van Assepoester ook haar eigen dochters een dweil in de handen had geduwd, terwijl zij zelf het avondmaal voorbereidde. En ik weet zeker dat de stiefmoeder van Sneeuwwitje samen met haar voor de spiegel zou staan om hun make-up te doen om samen de mooiste van het land te worden. Daarna hadden ze met z’n tweeën van een verse 𝘢𝘱𝘱𝘭𝘦 𝘤𝘳𝘶𝘮𝘣𝘭𝘦 genoten. Dat weet ik zeker!
De stiefmoeder als extraatje
Misschien moeten we de ‘boze stiefmoeder’ minder als karikatuur zien en meer naar de omstandigheden kijken. Misschien kunnen we het woord ‘stief’ opnieuw definiëren, zodat het symbool staat voor een nieuwe, liefdevolle band met iemand die geen bloedband heeft. Iemand die iets extra’s wil toevoegen en niet een gebroken gezin wil repareren, maar een nieuw gezin wil bouwen.